Coronavirus: Wie is aansprakelijk voor het niet (kunnen) nakomen van overeenkomsten?
Als gevolg van vergaande maatregelen rondom coronavirus Covid-19 is het soms niet meer mogelijk om overeenkomsten na te komen. Maar hoe ga je daar als particulier of ondernemer mee om?
Afspraak is afspraak
De hoofdregel in onze rechtsstaat is dat partijen een overeenkomst met elkaar moeten nakomen. Indien nakoming uitblijft, is er in beginsel sprake van een toerekenbare tekortkoming in die nakoming. Dit kan als gevolg hebben dat de tekortkomende partij in verzuim treedt en aansprakelijk is voor de schade die de wederpartij lijdt.
Maar betekent dit dan ook dat u aansprakelijk bent indien u door de crisissituatie rondom coronavirus Covid-19, uw verplichtingen niet kan nakomen?
Overmacht op grond van de wet
In het geval van een crisissituatie biedt de wet soms gelukkig een regeling die de gevolgen opvangt: overmacht. Overmacht houdt in dat een overeenkomst niet nagekomen kan worden, omdat er sprake is van een tijdelijke of blijvende onmogelijkheid die niet kan worden toegerekend aan een van de betrokken partijen.
Het is zeer afhankelijk van de omstandigheden van het geval of het coronavirus leidt tot overmacht. Een omstandigheid die hierbij mee kan wegen is bijvoorbeeld de mate waarin het nog mogelijk is om de overeenkomst op een alternatieve wijze na te komen. Hierbij valt te denken aan een sportschool die online workout video’s plaatst of een bioscoop die een toegangscode verleent aan haar premium leden om zo thuis films te kunnen kijken. Wanneer dergelijke vervangende maatregelen getroffen kunnen worden, zal een beroep op overmacht waarschijnlijk niet snel slagen. Ook het feit dat nakoming door het coronavirus lastiger of duurder is, rechtvaardigt een beroep op overmacht vaak niet. Aansprakelijkheid ligt dan op de loer!
Op de wettelijke overmachtsregeling geldt overigens wel een belangrijke uitzondering: contractuele garantie. Indien een garantiebeding is opgenomen in de overeenkomst gaat een beroep op overmacht niet op. Wat er ook gebeurt, partijen dienen de overeenkomst na te komen.
Overmachtsclausule
Naast de wettelijke overmachtsregeling staat het partijen ook vrij om in de overeenkomst of de algemene voorwaarden een specifieke overmachtsclausule op te nemen. Op grond van deze clausule kan een beroep op overmacht worden uitgebreid, beperkt of geconcretiseerd. Een overmachtsclausule bevat meestal een lijst met evenementen die overmacht opleveren. Het is dan ook geheel afhankelijk van de formulering van de specifieke overmachtsclausule of het coronavirus overmacht oplevert. Daarbij geldt ook voor een beroep op een overmachtsclausule dat de nakoming tijdelijk of blijvend onmogelijk moet zijn.
Wilt u meer weten?
Twijfelt u of uw situatie overmacht oplevert? Wij kunnen u hierin middels een direct juridisch advies via de telefoon adviseren. Aan de hand daarvan kan aansprakelijkheid worden vastgesteld. Dat doen we voor zowel particulieren als ondernemers die geraakt worden of zijn.
Bel ons op 0900-1966 of gratis met lidmaatschap. U krijgt dan direct een jurist aan de lijn.